مقایسه تنوع گونه ای گیاهی و ویژگی های خاک در جنگل شاهد و جنگل مدیریت شده (سری جمند- نوشهر)

بهره برداری مستمر و مدیریت پایدار منابع طبیعی امروزه در رأس هدفهای اجرایی طرحهای جنگلداری قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه تنوع گونه ای گیاهی، ویژگی های خاک و پراکنش کمی خردزیستگاه ها در پارسل 317 (پارسل مدیریت شده به شیوه تک گزینی از سال 1370) و پارسل 318 (به عنوان پارسل شاهد که از زمان ملی شدن جنگل ها (سال 1342) بهره برداری نشده است) سری جمند گلبند واقع در اکوسیستم جنگلی نوشهر مازندران انجام شده است. از روش آمار برداری تصادفی سیستماتیک با ابعاد شبکه 200×100 متری برای انتخاب محل قطعات نمونه استفاده شد. برای بررسی پوشش درختی و درختچه ای قطعات نمونه 400 متر مربعی، برای پوشش علفی در مرکز هر قطعه نمونه اصلی یک قطعه نمونه کوچک 100 متر مربعی و برای بررسی خردزیستگاه ها، قطعات نمونه ی دایره ای شکل 10 آری پیاده شد. نوع و درصد پوشش گونه های گیاهی بر اساس مقیاس براون بلانکه ثبت گردید. همچنین در هر پلات 400 متر مربعی قطر برابر سینه درختان دارای قطر بیش از 7.5 سانتی متر اندازه گیری شد. جهت بررسی متغیرهای خاک، از سه نقطه پلات های 100 متر مربعی، در دو عمق 10-0 و 30-10 سانتی متر، نمونه خاک برداشت و از هر عمق یک نمونه ترکیبی تهیه شد. در هر قطعه نمونه 10 آری، نوع و تعداد خردزیستگاه ها و قطر درخت میزبان خردزیستگاه تعیین شد. به منظور ارزیابی تنوع گونه ای در قطعات نمونه از شاخص های غنای گونه ای، یکنواختی و تنوع گونه ای شانون وینر و شاخص تنوع گونه ای سیمپسون استفاده شد. در این بررسی، روش آنالیز خوشه ای (cluster analysis) برای طبقه بندی پوشش گیاهی و روش های رسته بندی آنالیز چند بعدی غیر متریک (nms) و آنالیز تطبیقی متعارفی (cca) برای بررسی ارتباط پوشش گیاهی و متغیرهای خاک مورد استفاده قرار گرفت. به منظور مقایسه میانگین های متغیرهایی با توزیع نرمال از آزمون t و با توزیع غیر نرمال از آزمون من ویتنی استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین سطح مقطع برابر سینه و حجم در هکتار در پارسل مدیریت شده به ترتیب 54/34 متر مربع و 97/483 متر مکعب و در پارسل شاهد 27/49 متر مربع و 96/721 متر مکعب می باشد. دو پارسل از لحاظ شاخص های تنوع گونه ای مربوط به پوشش علفی تفاوت معنی داری ندارند. میانگین شاخص های یکنواختی، تنوع گونه ای شانون وینر و تنوع گونه ای سیمپسون مربوط به گونه های درختی بر اساس درصد پوشش به ترتیب در پارسل مدیریت شده 5/0، 6/0، 3/0 و در پارسل شاهد 7/0، 9/0، 5/0 بوده است که تفاوت دو پارسل از لحاظ شاخص های یکنواختی و تنوع گونه ای شانون و سیمپسون مربوط به پوشش درختی بر اساس درصد پوشش در سطح احتمال 5 درصد معنی دار می باشد. نتایج حاصل از آنالیزهای طبقه بندی و رسته بندی نشان داد که ترکیب پوشش گیاهی در دو پارسل قابل تفکیک و گروه بندی نیست. مقدار تمام متغیرهای خاک اندازه گیری شده در پارسل مدیریت شده بیشتر از پارسل شاهد است اما تنها از لحاظ مقدار نسبت c/n در عمق دو، دو پارسل تفاوت معنی داری دارند. با اعمال شیوه تک گزینی درصد فراوانی گونه راش در پارسل مدیریت شده نیز افزایش یافته است. میانگین تعداد در هکتار درختانی که میزبان انواع خردزیستگاه ها قرارگرفته اند در پارسل مدیریت شده 1/28 اصله و در پارسل شاهد 7/26 اصله می باشد و با انجام آزمون t مشخص شد که این اختلاف معنی دار نمی باشد. در هر دو پارسل گونه راش میزبان خردزیستگاه های متنوع تری قرارگرفته است.